SUMP

Wszystko, co trzeba wiedzieć o Planie Zrównoważonej Mobilności dla metropolii

Integracja transportu w całej metropolii, budowa nowych węzłów integracyjnych, linii kolejowych i siatki powiatowych linii dowozowych - takie są główne założenia Planu Zrównoważonej Mobilności dla Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot. To dokument, który pokazuje najpilniejsze do zrealizowania działania transportowe w metropolii, a dodatkowo jest podstawą do ubiegania się o unijne dotacje.

SUMP - co to takiego?

SUMP (Sustainable Urban Mobility), czyli Plan Zrównoważonej Mobilności, to dokument wyznaczający kierunki rozwoju transportu i mobilności w perspektywie do 2040 r. w gminach i powiatach tworzących OMGGS. Mówimy więc o projekcie globalnym, a nie lokalnym. Jednak patrząc właśnie na SUMP dla metropolii z szerszej perspektywy, łatwo dostrzec, że znaczące zmiany zauważmy także w najbliższej okolicy. Działania na rzecz usprawnienia transportu w metropolii to także poprawa jakości komunikacji publicznej w naszej najbliższej okolicy.

Długofalowy Plan Zrównoważonej Mobilności dla OMMGS

Do sporządzenia SUMP-u przystąpiły wszystkie samorządy tworzące metropolię. Realizacja celów zawartych umożliwi spójny rozwój systemów transportowych, który znacząco wpłynie na ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko. SUMP to dokument, który określa wizję rozwoju transportu i mobilności w perspektywie około dwudziestu kolejnych lat.

Jak możemy przeczytać w dokumencie: “Oznacza to, że w momencie zakończenia realizacji przewidzianych w nim działań urodzone dziś osoby będą już w trakcie studiów lub aktywne zawodowo. Tak odległa perspektywa czasowa oznacza konieczność zdefiniowania wyzwań oraz możliwości, które pojawią się w kolejnych latach i będą miały wpływ na realizację planu”.

Ostatnie lata pokazały, że zmiany w wielu sferach życia stają się coraz bardziej dynamiczne. Również tych dotyczących transportu. Widać, że mieszkańcy oczekują spójnego i wygodnego transportu publicznego. Zaczynając od ruchu pieszego, kończąc na komunikacji miejskiej. Dlatego SUMP to dokument, który przede wszystkim określa kierunek planowanych zmian, ze wskazaniem konkretnych działań.

Odległy termin osiągnięcia celów SUMP pozwala myśleć o ambitnych zmianach, jednak ich wprowadzenie wymaga czasu, odpowiednich środków i zaangażowania wielu stron jednocześnie. Prace nad Planem Zrównoważonej Mobilności dla OMGGS rozpoczęto od oceny obecnej sytuacji w transporcie i mobilności, określenia obszarów problemowych, wyzwań oraz potrzeb związanych z przemieszczaniem się osób i towarów w całej metropolii, ale też uwzględniając podróże zewnętrzne.

Kompleksowa analiza pozwoli stworzyć ambitne rozwiązania możliwe do realizacji, które jednocześnie będą uwzględniać lokalne uwarunkowania gospodarcze, społeczne i polityczne.

Od diagnozy do realizacji

Do głównych celów Planu Zrównoważonej Mobilności dla OMMGS należą:

poprawa dostępności transportu zbiorowego
wzrost bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego
poprawa jakości powietrza
wzrostu udziału zrównoważonych środków transportu w ogóle podróży

Podczas prac nad SUMP-em brano pod uwagę różne scenariusze.

Przykładowo: chcę podróżować na jednym bilecie z łatwymi przesiadkami. Problem najpierw trzeba było zdiagnozować (wysokie koszty niskiej jakości usługi, słaba koordynacja połączeń transportu zbiorowego, konieczność wcześniejszego planowania podróży), a następnie wskazać odpowiednie działania (wprowadzenie jednego organizatora transportu zbiorowego w OMGGS - kolejowego i komunalnego, integrowanie metropolii pod względem infrastruktury, organizacji połączeń i współdzielonego transportu, opracowanie jednolitego systemu informacji pasażerskiej).

Lub: chcę dojeżdżać do pracy rowerem, a do sklepu chodzić pieszo. Tu diagnoza była następująca - brak lub jedynie odcinkowe drogi rowerowe i ciągi piesze, ograniczony dostęp do usług pieszo i rowerem, rozproszona zabudowa o ograniczonym dostępie do usług; natomiast działania konieczne do osiągnięcia celu to uspójnienie i rozbudowa sieci pieszej i rowerowej, w szczególności o połączenia pomiędzy gminami, poprawa standardu istniejących tras pieszych i rowerowych oraz współpraca w ramach planowania przestrzennego oraz wspólne standardy zagospodarowania.

Wśród innych problemów znalazły się:

do węzła integracyjnego dotrę pieszo, rowerem, autobusem lub samochodem,
do pracy, szkoły i kina dojadę transportem zbiorowym.

Do każdego z nich stworzono analogiczny zbiór problemów oraz rozwiązań. SUMP jest drogowskazem dla gmin. Pokazuje, co należy zrobić, aby poprawić jakość komunikacji zbiorowej zarówno w rozumieniu lokalnym, jak i całej metropolii, ponieważ już dziś wiele osób podróżuje codziennie między gminami. Za około 20 lat liczba takich osób może być znacząco większa.

Konsultacje przyniosły ponad 2 tysiące wniosków

Prace nad metropolitalnym Planem Zrównoważonej Mobilności trwały niemal trzy lata. Dokument był szeroko konsultowany zarówno z mieszkańcami metropolii, jak i z samorządowcami, ekspertami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i lokalnymi radnymi.

Odbyły się trzy tury konsultacji społecznych - warsztaty z mieszkańcami mające na celu wypracowanie rekomendacji do SUMP, określenie głównych problemów i działań oraz - konsultacje ustawowe w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko - do tego badania ankietowe i wywiady, które przyniosły ponad 2,5 tysiąca uwag i wniosków do dokumentu.

To pozwoliło wypracować dokument główny, który liczy ponad 150 stron, oraz szereg dokumentów dodatkowych poddawanych teraz pod głosowanie w gminach. Na ten moment SUMP został przyjęty w Gdańsku, Pruszczu Gdańskim, Gdyni i Sopocie.

Wyzwania transportowe nie kończą się na granicy miast

SUMP pokazuje jakie działania powinny być zrealizowane w metropolii, aby mieszkańcy mogli szybciej i przyjemniej poruszać się zrównoważonym transportem (np. transportem zbiorowym, pieszo, rowerem). Wśród najważniejszych założeń znalazła się integracja transportu w całej metropolii, podróże na wspólnym bilecie, budowa nowych linii kolejowych i nowych węzłów integracyjnych, do których będzie prowadziła siatka powiatowych linii dowozowych.

Na wszystkie te działania SUMP patrzy nie z perspektywy jednego miasta czy gminy, ale całej metropolii. Wszystko po to, by poprawić jakość życia mieszkańców całej metropolii i zmniejszyć negatywny wpływ transportu na środowisko. Wszystkie gminy powinny działać razem, aby osiągnąć te cele, ale niektóre zadania będą zależały od indywidualnych działań poszczególnych samorządów. Jednak część zadań SUMP nie zależy od decyzji i kompetencji samorządów, dlatego wspólnie będziemy lobbować, by przekonać odpowiednie instytucje rządowe do ich realizacji.

Duże znaczenie będzie miała tu także ustawa metropolitalna, o którą od wielu lat zabiegają samorządowcy z Pomorza. Ustawa da nie tylko środki na realizację zadań wymienionych w Planie Zrównoważonej Mobilności dla OMMGS (około 200 mln zł każdego roku), ale także narzędzia prawne, które umożliwią samorządom działanie.

Środki z UE tylko dla gmin z SUMP

SUMP jest obowiązkowy dla wszystkich gmin, które będą starały się o przyznawania środków unijnych na projekty z zakresu mobilności i transportu w ramach ZIT OMGGS. Dlatego oprócz głównego planu transportowego dla całego obszaru metropolitalnego, opracowano dokładne plany SUMP dla każdej gminy w metropolii. Zawierają one wykaz najważniejszych działań i inwestycji, które powinny być zrealizowane w każdej gminie.

Dla Gdańska są to np. budowa PKM Południe, trasy GPW, nowych tras rowerowych, rozwój buspasów i przebudowa skrzyżowań; dla Pruszcza Gdańskiego natomiast to m.in.: rozbudowa węzła integracyjnego, korytarze wysokowydajnego transportu autobusowego (linie metropolitalne) czy rozwój sieci tras rowerowych.

SUMP dla OMGGS będzie przyjmowany przez rady gmin wszystkich samorządów, które zamierzają ubiegać się o unijne dofinansowanie na projekty z transportu i mobilności w ramach ZIT OMGGS w nowej perspektywie unijnej 2021-2027.