Zagrożenie w cyberprzestrzeni kojarzy nam się głównie z wykradaniem baz danych urzędów czy instytucji finansowych. Ale nie tylko one narażone są na tego rodzaju ataki. Wystawiona na niebezpieczeństwo jest również infrastruktura krytyczna, taka jak wodociągi. 17 lipca eksperci spotkali się w Gdyni w ramach projektu Cyberbezpieczne Wodociągi, aby zaprezentować i przedyskutować sposoby ochrony przed zagrożeniami płynącymi z zewnątrz.

Technologia w służbie bezpieczeństwu

Ataki hybrydowe, zwłaszcza zza naszej wschodniej granicy sprawiają, że polskie firmy muszą dostosowywać się do zachodzących zmian w sferze bezpieczeństwa. Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, Polski Klaster IoT & AI SINOTAIC oraz Pomorski Park Naukowo-Technologiczny Gdynia zorganizowały spotkanie, w trakcie którego eksperci podzielili się wiedzą z tak newralgicznych obszarów jak monitorowanie i zabezpieczanie procesów wodociągowych, zarządzanie infrastrukturą wodną, czy ochrona przed cyberatakami.

- Wdrożenie dyrektywy NIS-2, jeszcze w 2025 r. nakłada na przedsiębiorstwa komunalne, odpowiedzialne za infrastrukturę krytyczną obowiązek identyfikacji krytycznych systemów i objęcie ich nadzorem stworzenie procedur zarządzania ryzykiem i reagowania na incydenty, regularne audyty, testy oraz powołanie wyznaczonego Inspektora lub zespołu ds. cyberbezpieczeństwa. Wychodząc naprzeciw potrzebom samorządów, chcemy pomóc wszystkim chętnym podnieść świadomość zagrożeń i zaproponować możliwe rozwiązania – mówi Tomasz Nadolny, Koordynator ds. Smart City w OMGGS.

Jak podkreślali podczas spotkania przedstawiciele SINOTAIC bezpieczeństwo cyfrowe jest inwestycją w firmę. Dlatego spółki muszą podejmować działania mające na celu ochronę własnych danych. Rolą cyberbezpieczeństwa nie jest reagowanie na incydenty, lecz zapobieganie im.

- Bez cyberbezpieczeństwa nie ma przyszłości dla implementacji nowoczesnych technologii. Jesteśmy o tym przekonani w ramach społeczności tworzącej Polski Klaster IoT & AI SINOTAIC.  Infrastruktura krytyczna potrzebuje optymalizować procesy, ale najważniejszym elementem rozwoju musi być bezpieczeństwo cyfrowe. Dzisiejsze spotkanie jest przykładem współpracy w ramach Klastra SINOTAIC oraz doskonałej kooperatywy pomiędzy jego Członkami – OMGGS oraz PPNT, którzy rozumiejąc potrzeby branży wodociągowej, swoim wkładem wspomagają budowanie świadomości cyfrowej w tym sektorze. Pokłosiem nierównomiernego rozwoju cyfrowego spółek wodociągowych na przestrzeni prawie trzydziestu lat, jest dzisiaj indywidualne podejście do cyberbezpieczeństwa. Rozwiązania muszą być dostosowane do specyficznych warunków, a jednocześnie przewidywać konieczność nieustannego rozwoju. W ramach Klastra SINOTAIC oferujemy kompleksową wiedzę ekspercką i zapraszamy do współpracy – mówi Agnieszka Łasut z Polskiego Klastra IoT& AI SINOTAIC

Kontrola gospodarki wodno-ściekowej

Samorządowe spółki wodociągowe mierzą się z wyzwaniami związanymi ze ściekami dowożonymi. Podczas spotkania specjaliści i włodarze mogli posłuchać na temat rozwiązań dotyczących prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej. Jednym z nich jest nagradzany program Aquarius, który zawiera aż 16 modułów kierowanych do gmin. Wśród nich znajdują się m.in. elektroniczne ewidencje zbiorników bezdopływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków czy zarządzanie informacjami o aglomeracjach. Innym rozwiązaniem, które przedstawili eksperci jest Model Zlewnia polegający na automatycznej stacji zrzutu.
Monitoring procesów wodociągowych

W trakcie spotkania dyskutowano także o formach nadzoru nad pracą wodociągów. Jedną z propozycji efektywniejszej kontroli nad zużyciem wody jest system Hydro Guardian, którego skuteczność opisano na przykładzie działalności kurtyn wodnych.

To rozwiązanie oferuje wiele możliwości nadzoru, w tym odczyt prawidłowego działania systemu za pomocą aplikacji mobilnej, zarządzanie zasobami wody, które pozwala zredukować koszty, a także wykorzystanie wody dostosowane do warunków atmosferycznych.

Jego uzupełnieniem jest Bio-Cargo, czyli urządzenie służące do analizy i transportu próbek biologicznych. Pozwala ono po pobraniu próbki ścieków na wykonanie natychmiastowego testu toksyczności na miejscu zdarzenia. Jeśli sytuacja tego wymaga, umożliwia również dostarczenie próbki do badań laboratoryjnych w stanie niezmienionym od momentu pobrania.

- Spotkania takie jak “Cyberbezpieczne Wodociągi” są nie tylko odpowiedzią na poprawę efektywności związanej z zarządzaniem infrastrukturą krytyczną i jej bezpieczeństwem w gminach, ale przede wszystkim okazją do realnej współpracy między samorządami, ekspertami i dostawcami nowoczesnych technologii. Wierzymy, że wymiana wiedzy i praktycznych rozwiązań może przyczynić się do znaczącego wzrostu bezpieczeństwa systemów wodociągowych w regionie – podkreśla Katarzyna Czapiewska - kierownik Działu Rozwoju i Współpracy PPNT Gdynia.

Przedstawiciele spółek wodociągowych mogli zapoznać się także z technologią DigitalTwin. To rozwiązanie zmienia planowanie i eksploatację infrastruktury wodociągowej. Pozwala połączyć dowolną nieruchomość z tzw. Internetem Rzeczy, aby zapewnić intuicyjne zarządzanie. Internet Rzeczy jest technologią pozwalającą na wymianę danych za pośrednictwem Internetu między przedmiotami zdolnymi do jego odbioru.

Spotkanie zakończyło się networkingiem i możliwością kuluarowej dyskusji na temat zaproponowanych rozwiązań.