Delegacja Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot uczestniczyła w dwudniowym wyjeździe studyjnym do Barcelony, który połączył udział w Światowym Szczycie Metropolitalnym z wizytą w Metropolitalnym Biurze Planowania Przestrzennego (AMB). Wizyta była okazją do wymiany doświadczeń i ważnym krokiem w budowaniu międzynarodowej pozycji Pomorza - szczególnie teraz, gdy region z nadzieją oczekuje na przyjęcie Ustawy Metropolitalnej, która ma dać nowy impuls do integracji regionu.

Pierwszy dzień wizyty upłynął pod znakiem udziału w Światowym Szczycie Metropolitalnym, który odbył się w zabytkowym budynku Rady Miasta Barcelony - dawnej siedzibie królów Katalonii. To jubileuszowa, dziesiąta edycja wydarzenia, w którym uczestniczyły delegacje z metropolii z całego świata. Wśród nich - przedstawiciele Metropolii Gdańsk-Gdynia-Sopot, w tym włodarze i samorządowcy z Pomorza. Podczas obrad przyjęto wspólne stanowisko dotyczące pięciu kluczowych wyzwań z jakimi mierzą się współczesne obszary metropolitalne: mieszkalnictwa, planowania przestrzennego, zmian klimatycznych, kryzysu demokratycznego i transformacji cyfrowej. W imieniu Pomorza Deklarację Metropolitalną Barcelony - „Przyszłość metropolii po roku 2030” podpisał Piotr Grzelak, wiceprezydent Gdańska. Było to symboliczne potwierdzenie, że głos Pomorza liczy się w globalnej dyskusji.

_{Piotr Grzelak podpisuje Deklarację Metropolitalną Barcelony - „Przyszłość metropolii po roku 2030”}
 

Pomorze uczestnikiem globalnej debaty

Wydarzenie przyciągnęło wielu znanych europejskich polityków i ekspertów, m.in. burmistrza Barcelony Jaume Collboniego oraz Teresę Ribery - wiceprzewodniczącą wykonawczą Komisji Europejskiej i byłą wicepremier Hiszpanii. Dyskutowano o roli metropolii w realizacji polityk Unii Europejskiej oraz o możliwościach bezpośredniego dostępu samorządów do funduszy europejskich.

- Udział Pomorza w tak prestiżowym wydarzeniu to nie tylko możliwość wymiany doświadczeń, ale też wyraźny sygnał, że region jest aktywnym uczestnikiem globalnej debaty o przyszłości miast i metropolii - mówi Michał Glaser, prezes zarządu Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot. - Obecność delegacji OMGGS w Barcelonie podkreśla aspiracje Pomorza do bycia nowoczesnym, dobrze zorganizowanym obszarem metropolitalnym, gotowym do współpracy międzynarodowej i realizacji ambitnych projektów rozwojowych.

Anatomia sukcesu: jak działa barcelońska metropolia?

Drugi dzień wizyty poświęcono na spotkania w Metropolitalnym Biurze Planowania Przestrzennego (AMB), by od podszewki poznać mechanizmy, które czynią Barcelonę jedną z najlepiej zarządzanych metropolii w Europie. Pomorscy samorządowcy poznali praktyczne aspekty działania biura, które odpowiada za kompleksowe planowanie przestrzenne, transport, środowisko i rozwój społeczny w obszarze metropolitalnym Barcelony. To, co delegacja zobaczyła i usłyszała, rzuca nowe światło na wyzwania i możliwości stojące przed OMGGS.

_{Drugi dzień wizyty poświęcono na spotkania w Metropolitalnym Biurze Planowania Przestrzennego (AMB)}

Siła ustawy i potęga budżetu

Fundamentalną różnicą jest status prawny. AMB nie jest dobrowolnym stowarzyszeniem, jak dziś OMGGS, lecz administracją publiczną powołaną na mocy ustawy. To daje jej realną władzę i stabilność. Na czele AMB zawsze stoi burmistrz Barcelony, co formalnie cementuje rolę miasta-rdzenia.

Skalę działania najlepiej obrazuje budżet. Skonsolidowany budżet całego systemu metropolitalnego na rok 2024 to gigantyczna kwota 2,56 miliarda euro. Ponad połowa tej sumy - 1,35 miliarda euro - przeznaczona jest na finansowanie transportu publicznego i jego głównego operatora, TMB. To pokazuje, gdzie leżą priorytety i jak potężnym narzędziem jest sprawnie działająca metropolia. Fundamentem tej finansowej siły są m.in. składki od gmin oraz własne dochody, w tym podatek metropolitalny doliczany do podatku od nieruchomości (IBI).

Transport - precyzyjny podział ról

Na pierwszy rzut oka system transportowy Barcelony wydaje się skomplikowany, ale w rzeczywistości to logiczny i klarowny podział zadań. Na poziomie metropolitalnym działają dwa kluczowe podmioty. AMB pełni rolę organizatora i finansującego - to ona zamawia usługi. TMB to operator, odpowiednik naszego GAiT czy ZKM, który fizycznie realizuje przewozy, zatrudnia kierowców i dba o tabor. Dla OMGGS, które aspiruje do przejęcia roli strategicznego organizatora transportu na swoim obszarze, to cenna lekcja.

Planowanie z mocą sprawczą

Uczestnicy pomorskiej delegacji wysłuchali też prezentacji poświęconej Planowi Generalnemu Zagospodarowania Przestrzennego (PDU), który jest kolejnym filarem sukcesu Barcelony. PDU nie jest zbiorem luźnych wytycznych, to wiążący prawnie dokument - nadrzędny dla wszystkich 36 gmin. Plany miejscowe muszą być z nim zgodne, a specjalna Metropolitalna Komisja Urbanistyczna pilnuje tej spójności. To potężne narzędzie, które pozwala realizować spójną wizję rozwoju, chronić korytarze ekologiczne i zapobiegać chaosowi przestrzennemu - to cel do którego również dąży OMGGS.

_{Delegacja odwiedziła także miejsca, które w praktyce pokazują skuteczność planowania metropolitalnego}

Od teorii do praktyki

Delegacja odwiedziła także miejsca, które w praktyce pokazują skuteczność planowania metropolitalnego: Les Guardioles - nową dzielnicę z zabudową socjalną, Parc de la Mariona - zieloną przestrzeń rekreacyjną o charakterze metropolitalnym, South Gate - nowoczesny kompleks edukacyjno-sportowy, a także El Terraplè - bibliotekę mieszczącą się w zrewitalizowanym budynku poprzemysłowym, stanowiącą przykład udanej adaptacji dziedzictwa przemysłowego.

Cenne dwa dni

To były dwa intensywne dni pełne inspiracji, dobrych praktyk i wymiany doświadczeń. Pomorscy samorządowcy mieli okazję zobaczyć, jak funkcjonuje metropolia, w której współpraca gmin, wspólne planowanie i zrównoważony rozwój są rzeczywistością, a nie tylko celem.

- Zdobyta wiedza i nawiązane kontakty są niezwykle cenne, zwłaszcza teraz, gdy Pomorze czeka na przyjęcie Ustawy Metropolitalnej - dodaje Michał Glaser. - Tego rodzaju inicjatywy pozwalają lepiej przygotować się do wdrożenia nowego modelu współpracy samorządów, pokazując jednocześnie, że metropolitalne myślenie przynosi realne korzyści dla mieszkańców, gospodarki i środowiska.

Udział w światowym spotkaniu metropolii i wizyta studyjna w Barcelonie wzmacniają pozycję Pomorza na arenie międzynarodowej. Pokazują, że nasz region jest aktywnym, świadomym partnerem globalnej wspólnoty metropolii - gotowym czerpać wiedzę od najlepszych, ale też dzielić się własnymi doświadczeniami.

Wyjazd delegacji OMGGS to nie tylko inwestycja w rozwój instytucjonalny, ale także wyraz ambicji Pomorza, które konsekwentnie buduje swój wizerunek jako nowoczesnej, otwartej i współpracującej metropolii - gotowej na przyszłość i pewnej, że obrany kierunek jest słuszny.