Po trzech latach od wprowadzenia w metropolii Standardu Minimum na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami (OzN) i Otoczenia projekt wchodzi w fazę ewaluacji. Dzięki ankietom i spotkaniom o charakterze dyskusyjnym w ostatnim kwartale roku powstanie raport, który będzie podsumowaniem dobrych praktyk w kontekście wdrażania strategii, analizą przeszkód i rekomendacją dla dalszych działań.

Standard Minimum na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami i Otoczenia to dokument z 2021 roku, dzięki któremu Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, jako pierwsza metropolia w Polsce, wprowadziła na szeroką skalę rozwiązania systemowe dla osób z niepełnosprawnościami. GUS wskazuje, że w woj. pomorskim w co czwartej rodzinie żyje osoba z niepełnosprawnością. W odpowiedzi na te dane i wciąż istniejący problem wykluczenia osób niepełnosprawnych, a także członków ich rodzin, Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot Polityka postawił na politykę spójności i równości. W efekcie stworzony został Standard, który powstał przy współpracy ponad 80 ekspertów, m.in. przedstawicieli samorządów, organizacji pozarządowych, osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, reprezentantów służby zdrowia, placówek edukacyjnych i terapeutycznych oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych. Jest to dokument uwzględniający potrzeby osób niepełnosprawnych na każdym etapie życia, od poczęcia aż do śmierci.

_{Pierwsze spotkanie o charakterze pogłębionej dyskusji odbyło się w gdańskim Centrum Dolna Brama}

Świadomość i edukacja

W początkowej fazie wdrażania Standardu włodarze otrzymali dokładne wytyczne w jaki sposób należy wprowadzać w metropolitalnych miastach, gminach i powiatach działania na rzecz poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami i ich otoczenia, stawiając w pierwszej kolejności na świadomość i edukację.

Wśród głównych działań zapisanych w Standardzie znalazły się też m.in.: opieka medyczna i rehabilitacja, niezależne życie, dostępność i mobilność, czas wolny, praca.

Czas na ewaluację

Ewaluację, czyli sposób na zweryfikowanie prowadzonych działań, podzielono na dwa etapy. Pierwszym z nich były ankiety. Wypełniły je 44 jednostki. Aktualnie trwa analiza kwestionariuszy i równolegle do tych działań aranżowany jest drugi etapu badań.

- Uznaliśmy, że w pierwszej kolejności chcemy podjąć działania, które porównałbym do inwentaryzacji - powiedział dr Bartłomiej Lis, socjolog, badacz zaangażowany w zlecenie badawcze związane z realizacją Standardu Minimum. - Chcemy sprawdzić, jak włodarze czy urzędnicy realizujący zasady dostępności w poszczególnych jednostkach, oceniają postęp we wdrażaniu punktów ujętych w Standardzie.

Warto podkreślić, że ewaluacja nie ma charakteru audytu. Jest narzędziem wyłącznie diagnostycznym.

 -Ta ewaluacja ma charakter wspierający, nie oceniający - dodaje badacz. - To znaczy sprawdzamy, gdzie mogły zostać popełnione błędy, na przykład w założeniach związanych ze Standardem albo gdzie nie zostały przewidziane dodatkowe narzędzia potrzebne do realizacji Standardu.

_{Na zdjęciu: dr Bartłomiej Lis - badacz, Agnieszka Wawrzyniak - naczelnik Wydziału Dostępności UM w Gdyni, Monika Chabior - zastępczyni prezydenta Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania, Joanna Cwojdzińska – przewodnicząca zarządu Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną koło w Gdańsku, Maciej Kisała - naczelnik Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych UM w Sopocie, Ryszard Muszytowski – dyrektor Wydziału Edukacji UM w Gdańsku, Michał Miguła - kierownik Referatu Strategii i Programów Społecznych WRS UM w Gdańsku}

Pogłębione dyskusje

Drugi etap - rozpoczęty w lipcu br., to rozmowy z przedstawicielami jednostek gmin i powiatów. Takie spotkania zaplanowane są na okres letni i mają potrwać do września br.

- W efekcie tego badania dowiemy się, czy kwestia szkoleń, jasności zapisów, sieciowania i konsultacji wymagają wsparcia - wyjaśnia dr Bartłomiej Lis. - Jeśli tak, możemy się tego dowiedzieć dzięki rozmowie z samorządami. Temu służy ta ewaluacja, która ma być pozytywna i wspierająca.

Gdańsk-Gdynia-Sopot na początek

Pierwsze z planowanych spotkań odbyło się w gdańskim Centrum Dolna Brama. Wzięli w nim udział przedstawiciele jednostek z Trójmiasta. Dyskusji przewodniczyła Monika Chabior zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania,  współprzewodnicząca Metropolitalnej Komisji Integracji Społecznej.

W kolejnych siedmiu spotkaniach wezmą udział:

POWIAT WEJHEROWSKI: Urząd Miejski w Wejherowie, Gmina Miasto Reda, Gmina Luzino, Gmina Szemud, Gmina Wejherowo, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Wejherowo, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gniewinie, Gmina Łęczyce

POWIAT PUCKI: Powiat Pucki, Gmina Puck (gmina wiejska), Gmina Miasta Puck (miasto na prawach gminy), Urząd Miejski w Jastarni

POWIAT KARTUSKI: Powiat Kartuski, Gmina Kartuzy, Gmina Chmielno, Gmina Sierakowice, Gmina Sulęczyno, Gmina Linia, Gmina Stężyca, Urząd Gminy w Żukowie

POWIAT NOWODWORSKI: Powiat Nowodworski, Gmina Nowy Dwór Gdański
Gmina Sztutowo, Gmina Stegna, Gmina Miasta Krynica Morska

POWIAT TCZEWSKI: Starostwo Powiatowe w Tczewie, Gmina Miejska Tczew
Gmina Subkowy, Gmina Pszczółki
POWIAT STAROGARDZKI: Gmina Skarszewy
POWIAT KOŚCIERSKI: Urząd Gminy Liniewo

POWIAT SZTUMSKI: Urząd Miasta i Gminy Sztum
POWIAT MALBORSKI: Gmina Malbork
POWIAT LĘBORSKI: Powiat Lęborski

POWIAT GDAŃSKI: Gmina Pruszcz Gdański, Gmina Miejska Pruszcz Gdański, Gmina Przywidz, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Przywidzu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Cedrach Wielkich

Po zebraniu danych z obu etapów ewaluacji powstanie kompleksowa analiza, czyli podsumowanie dobrych praktyk w kontekście wdrażania strategii, zdiagnozowanie przeszkód i wypracowanie rekomendacji dla dalszych działań, które prowadzić mają do wypracowania docelowego Standardu Maksimum i Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami i Otoczenia. Wyników ewaluacji możemy spodziewać się w ostatnim kwartale 2025 roku. 

Zapraszamy na seminarium

Metropolitalna Komisja Integracji Społecznej ma też plany związane z dalszymi działaniami.

- W pierwszym kwartale 2026 roku odbędzie się seminarium dotyczące osób z niepełnosprawnościami, gdzie zaprezentowane będzie podsumowanie raportu z badań oraz dobre praktyki związane z OzN z metropolii.  Spotkanie  przygotujemy w ramach pracy Metropolitalnej Komisji Integracji Społecznej OMGGS w partnerstwie z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej - mówi Maja Kurant, koordynatorka ds. równego traktowania w OMGGS.